Het maken van ikonen wordt wel vergeleken met het maken van een preek: zoals
een preek voortkomt uit een verlangen naar waarheid en inzicht in de wijze
waarop wij ons verhouden tot de werkelijkheid, zo is het ook de ikoonschilder te doen is de
werkelijkheid in het hemelse licht (het 'ongeschapen' licht). Het maken van een ikoon kan dan
ook gezien worden als een gewijde handeling. De ikoonschilder dient zich daar innerlijk op
voor te bereiden. Dat kan op vele manieren gebeuren: bijvoorbeeld door inkeer, meditatie,
gebed en ascese. De goede voorbereiding moet leiden tot opmerkzaamheid en toewijding.
"Leg je met liefde toe op elk detail van de ikoon, alsof je voor de Heer zelf werkte; behoed
je geest voor afleiding; en als je een kleur kiest, strek dan je geestelijke handen naar de Heer
en vraag Hem om raad": zo heet het in een aanwijzing voor de ikoonschilder.
Zoals heel het evangelie gericht is op de toekomst, op wat mogelijk kan en ook zal gebeuren, zo zijn ook ikonen epifanieëen (verschijningen) van de goddelijke geest: zij stellen de heiligen present, en herinneren de beschouwers aan een werkelijkheid die hoger en diepen reikt dan de werkelijkheid die we waarnemen met onze zintuigen. Ikonen nodigen ons dan ook uit tot opmerkzaamheid.
De roeping en opdracht van de ikonenschilder is dus, om uitdrukking te geven aan de wijze
waarop de eeuwigheid zich laat herkennen in het tijdelijke. Hoe dat kan of moet bedenkt
de ikoonschilder niet zelf: want daartoe heeft hij zich verdiept in de traditie van het ikonen
schilderen: een lange traditie, gebonden aan betrekkelijk strakke regels. De ikoonschilder
vormt zo een intermediair tussen "de stroom van licht en lucht" die van goddelijke
oorsprong is en de feitelijke geschiedenis waar we allen op onze eigen wijze een plaats in hebben.
Als intermediair kan hij proberen om zichtbaar te maken hoe het heil, dat vaak onopgemerkt
aanwezig is in deze wereld, oplichtte in de gestalte van de 'heiligen'.
Hoewel lang niet alle ikonen geschilderd zijn, gaat het in het atelier van KERKWINKEL KOINONIA om op hout geschilderde ikonen: zulke ikonen zijn het die bij ons zo ongeveer het alleenrecht hebben verworven om ikoon genoemd te worden. Van oudsher heeft men het proces, dat daarbij wordt gevolgd, gezien als een herhaling van de schepping, waarbij aan de dode materie opnieuw leven wordt ingeblazen - niet zozeer door de hand van de schilder, als wel door de goddelijke Geest, die deze hand leidt. De "techniek" is volstrekt ondergeschikt aan de symboliek: zoals de schepping een proces is geweest uit het duister naar het licht, zo wordt ook - bij het schilderen van ikonen - gewerkt vanuit het duister naar het licht.
U kunt op deze website het schildersatelier van KERKWINKEL KOINONIA bezoeken: aan de hand
van afbeeldingen wordt beschreven, hoe een ikoon onder de hand van de schilder ontstaat. Om
u een idee te geven van dit wordingsproces volgt hieronder een korte beschrijving van
de verschillende stadia.
Naar de volgende pagina
Naar de inhoudsopgave
Reactie? Zend een E-mail
© Kerkwinkel Koinonia, 2011.