De lezingen:
Jesaja 40:1-2
I Thessalonicenzen 3:12 - 4:2
Lucas 21:25-28.34.36

PREEK

"Bemoedigt, bemoedigt mijn volk!". Klaarblijkelijk was dat in de dagen van Jesaja nodig. Was dat omdat men niet veel goeds te verwachten had? En wij: wat verwachten wij van de toekomst? Lucas en Paulus.
Elke toekomstverwachting wordt in sterke mate gekleurd door de wijze waarop mensen de actualiteit ervaren.Hoe ligt dat bij ons? We lazen vanochtend twee teksten: een gedeelte uit het evangelie van Lucas en stuk uit een brief van Paulus.

De actualiteit ten tijde van Lucas was, dat in het centrum van de wereld, Jeruzalem, met daar middenin de tempel, een bloedbad was aangericht dat zijn weerga niet kent - en dat de stad volledig was verwoest. De gruwelijke beelden daarvan bepalen in belangrijke mate wat Lucas verwacht van de toekomst. De actualiteit van Paulus was anders: hij schreef zijn brief aan de gemeente van geloofsgenoten in Saloniki zo'n 25 jaar eerder - in een periode dat de beweging van Jezus nog heel pril was. Zijn grootste zorg was de enorme onderlinge onverdraagzaamheid: vandaar zijn adagio "Geloof in God, hoop op Christus en heb je naaste lief". Dat is wat later zou uitgroeien tot de drie goddelijke deugden: geloof, hoop en liefde. Hoop op Christus: wat zou dat moeten betekenen? En onze actuele situatie: hoe ziet onze actualiteit eruit? En hoe proberen wij ons staande te houden?

Onze situatie.
Je kunt daarbij natuurlijk denken aan je persoonlijke situatie: - als je fysiek niet in orde bent, en ervaart hoe kwetsbaar een mens is; of als je gebukt gaat onder het ouder worden, en de noodzaak om steeds meer uit handen te geven; of als je geconfronteerd bent met verlies -.... Al zulke zaken bepalen in sterke mate hoe we de toekomst zien en wat we wel of niet verwachten.

Maar je zou ook kunnen nadenken over het grotere verband: wat is er van deze wereld geworden? Wat is tijdens ons leven zoal gebeurd? Wat zullen zij die na ons komen van ons "erven"?

• Eén van van de dingen die ons zou kunnen bezighouden is, wat er - tijdens ons leven niet allemaal is vernietigd: aan mensenlevens, maar ook aan natuur en millieu. Wat moet ik daarmee? Ben ik daar- voor mee verantwoordelijk?
  Op grond van wat er in de afgelopen eeuw zijn gebeurd, zijn we gaan beseffen dat we er niet meer zo zeker van kunnen zijn, dat de geschiedenis goed afloopt. Het optimisme van een eeuw geleden, daar is niet zoveel van over.
  Zonder dat dit ooit de bedoeling was, hebben we als tovenaarsleerlingen processen op gang gebracht, waarvan het maar zeer de vraag is of we die kunnen beheersen.
  Zo zijn er evenwichten verstoord, en het is maar zeer de vraag of en in hoeverre moeder aarde/de natuur zich herstelt.
• Een heel andere zaak, die we zullen nalaten is een christendom, dat bescheidener is geworden: in de toekomst zal het christendom weliswaar wereldwijd versbreid zijn, maar het bestaat eigenlijk overal alleen nog als minderheidsgroepering. Dat zou wel eens een zegen kunnen zijn: zowel voor andersdenkenden, als voor het christendom zelf.
• Een derde punt, dat ik u noemen wil betreft het verleden. We zeggen wel eens tegen elkaar, dat de toekomst onzeker is; maar waar we in de voorbije eeuw ook van doordrongen zijn geraakt is van het feit dat het verleden onzeker is:
  Niet alleen blijkt ons geheugen buitengewoon onbetrouwbaar te zijn; maar ook geschiedschrijving blijkt heel onbetrouwbaar.
  Lang hebben we gedacht dat de geschiedenis vastligt; en dat die bestaat uit een opeenvolging van gebeurtenissen, die zijn vastgelegd in dikke boeken.
  Maar meer dan ooit zijn we ervan doordrongen geraakt, dat geschiedschrijving dikwijls het product is van propaganda en welbegrepen eigenbelang. Dat het eigen leed breed wordt uitge- meten, omdat het zwaarder weegt dan dat van degenen die zijn gemargi- naliseerd.

Betekenis?
Wat betekent dit voor ons? Hoe breng je God nog ter sprake, nu zo ongeveer alles wat ooit leek vast te staan, onzeker is geworden?

BEMOEDIGT! BEMOEDIGT MIJN VOLK... is de opdracht die Jesaja denkt te hebben. Maar: wat hebben wij - zoals we hier zitten - dan te melden?
Wat wij kunnen verwachten is dat de vergrijzing nog verder toeneemt, dat de kerk nog verder leegloopt, dat het fundamentalisme het zal winnen van het modernisme, dat de ongelijkheid in de wereld nog verder zal toenemen, ... en zo meer. Maar hoe zit het met de verwachting dat "Gods koninkrijk" zal komen?? Dat bidden we wel altijd, maar: wat moeten we ons daarbij voorstellen?

Het geloof.
We moeten, om te beginnen, vast stellen dat we vast lopen wanneer we enkel oog hebben voor historische processen. Alle spreken over God (theologie) spreekt over toekomst en verleden om het heden te kwalificeren als "heilige tijd".
Al ons hopen en verwachten kan alleen maar gebaseerd zijn op de ervaring, dat het nú betekenisvoller kan zijn wanneer we in staat zijn om het te ZIEN in een ander - goddelijk - licht.

Verhalen.
Niet voor niets staat de bijbel vol verhalen: want door elkaar verhalen te vertellen zijn mensen door de eeuwen heen in staat geweest om hoogte en diepte te geven aan hun bestaan.
Wie veel in de bijbel leest zal merken, dat de verhalen vaak gaan over uittocht: alsof gezegd wil zijn - "doe nu maar wat jij moet doen, dan zul je merken dat IK er ben". Of over terugkeer: alsof gezegd wil zijn - "wie zoekt om te vinden, zal gevonden worden" of over goddelijk geduld, alsof gezegd wil zijn "dat een leven vol toewijding en liefde nooit tevergeefs is." Of over een onherroepelijk "te laat", omdat tijd van leven wel verdaan kan worden en zo verloren kan gaan.

De verhalen laten zien, dat wij deel hebben aan twee werelden: een binnenwereld en een buitenwereld, en dat het tot onze mogelijkheden behoort om ons te laten inspireren door de "scheppende geest".

Advent
In het verhaal dat ons in deze tijd van advent wordt verteld wordt ons aangezegd, dat er iets kan doorbreken van goddelijk licht wanneer we bereid zijn om te gaan naar Bethlehem, waar het verhaal begint over Jezus, wiens leven - historisch gesproken - uitliep op een fiasco, maar wiens leven tegelijkertijd tot een bron werd van inspiratie, brood voor mensen die hongeren naar gerechtigheid, water voor mensen die dreigen om te komen in de woestijn van verlatenheid en liefdeloosheid, teken van eeuwigheid: omdat elk kind dat wordt geboren weer opnieuw gezien kan worden als een herinnering aan wat ons werd geschonken, toen we zelf het levenslicht aanschouwden.

Zijn we in staat om ons eigen leven te zien als "heilsgeschiedenis"? Het zou al heel wat zijn, wanneer we er in de komende weken eens over zouden nadenken, wanneer en hoe we in ons eigen leven nu en dan misschien dingen hebben ervaren die ons deden zeggen: kijk, hier gebeurt het nu, waarover het gaat in al die verhalen, wanneer daar wordt verteld over een hemel die soms opengaat, over een toekomst die soms onverwacht weer wordt geboren, over hemelbrood dat ons wordt aangereikt, over een gemeenschap in de naam van Jezus, die het leven verheft, omdat het Jezus is die ons op het spoor zet van andere mensen in wie God zich aan ons toont.

Wees waakzaam: want alleen wie oplettend zijn en waakzaam kunnen aan het leven ervaren wat ons gangbare begrippenkader overstijgt.

DE LEZINGEN: Jesaja 40:1-2

Bemoedigt! Bemoedigt mijn volk -
zo spreekt uw God.
Spreekt tot het hart van Jeruzalem
en roept het toe
dat de tijd van ellende is volbracht
dat de schuld is voldaan
dat het uit Jahwe's hand ontvangen heeft
een dubbele straf voor al zijn zonden.
Hoort, iemand roept:
"Bereidt Jahwe een weg in de woestijn,
in het dorre land een rechte baan."

I Thessalonicenzen 3:12 - 4:2

Gemeente, moge de Heer u overvloedig doen toenemen in de liefde voor elkaar en voor alle mensen, zoals ook mijn liefde uitgaat naar u. Hij sterke uw hart, zodat gij onberispelijk zijt en heilig voor het aanschijn van God onze Vader bij de komst van onze Heer Jezus met al zijn heiligen. Voor het overige vragen en vermanen wij u in de Heer Jezus, dat gij de overlevering die ge hebt ontvangen - omtrent een aan God welgevallige levenswandel - nog trouwer naleeft dan ge al doet. Ge kent de aanwijzingen, die wij - op gezag van de Heer Jezus - hebben gegeven.

Lucas 21:25-28.34.36.
In die tijd zei Jezus tot zijn leerlingen: "Er zullen tekenen zijn aan zon, maan en sterren en op de aarde zullen volkeren in angst verkeren, radeloos door het gebulder van de onstuimige zee. De mensen zullen het besterven van schrik, in spanning om wat de wereld gaat overkomen. Want de hemelse heerscharen zullen in verwarring raken. Dan zullen zij de Mensenzoon zien komen op een wolk, met macht en grote heerlijkheid. Wanneer dit alles begint zich te voltrekken richt u dan op en heft uw hoofden omhoog want uw verlossing komt nabij. Zorgt ervoor dat uw geest niet afgestompt raakt door een roes van dronkenschap of door de zorgen van het leven. Maar weest te allen tijde waakzaam en bidt dat ge stand moogt houden voor het aangezicht van de Mensenzoon.

Terug naar het begin van deze pagina

Reactie? Zend een E-mail

Terug naar de inhoudsopgave preken

Terug naar de INDEXPAGINA VAN DE WEBSITE

© A.E.J. Kaal, 2003.