PAULUS

De ikoon toont Paulus in al zijn eenvoud. Tegelijkertijd als degene die verlicht is. Zelf schrijft hij over zichzelf: "Ik ken een volgeling van Christus die veertien jaar geleden tot in de derde hemel werd weggevoerd - in zijn lichaam of buiten zijn lichaam, dat weet ik niet, dat weet God alleen. Maar ik weet dat deze man werd weggevoerd tot in het paradijs en dat hij daar woorden hoorde die door geen mens mogen worden uitgesproken" (II Kor. 12: 2-4).

We weten niet zoveel over Paulus. Uit de teksten valt op te maken dat Paulus al vroeg veel gezag genoot in Jeruzalem: hij had er goede contacten met zowel met de leider van de Farizeeën (Gamaliël) als met de hogepriester (Kajafas). Hij is aanwezig bij de steniging van Stefanus. En van Kajafas krijgt hij toestemming om in Damascus aanhangers van de Weg te gaan vervolgen.

De schrijver van 'De handelingen van de apostelen' wil ons doen geloven dat Paulus zich heeft bekeerd tot het Christendom. Maar toen Paulus leefde was er nog geen sprake van Christendom. Paulus zelf ziet zichzelf dan ook niet als een bekeerling maar als een vrome Jood, die in een visioen wordt geroepen om de heidenen bekend te maken met zijn God. Uit zijn woorden valt op te maken dat hij zichzelf ziet als een profeet aan wie door God de boodschap over het kruis is geopenbaard. Sedertdien ziet hij het als zijn levensopdracht om die boodschap uit te dragen (cf. I Kor. 1:18). Paulus heeft ongetwijfeld de woorden van de profeet Jesaja kunnen onderschrijven, die bestemd waren voor Israël: "Mijn getuige zijn jullie - spreekt de Heer -, mijn dienaar, die ik uitgezonden heb opdat jullie mij zouden kennen en vertrouwen." (Jes. 43: 10a). Maar volgens Paulus heeft Israël haar opdracht niet vervuld. Nu ziet Paulus het als zijn roeping om zelf getuige te zijn van God voor de heidenen.

"Paulus, een geroepen apostel van Christus Jezus door de wil van God…": met deze woorden begint de eerste brief aan de gemeente te Korinthe. Paulus zal dit niet zelf boven dit document gezet hebben: deze "brief" is geen echte brief en is zo ook niet door Paulus geschreven. Over zichzelf schrijft hij: "Toen ik bij u kwam, broeders, om u het geheim van God te verkondigen, beschikte ik niet over uitzonderlijke welsprekendheid of wijsheid" (I Kor. 2:1): Paulus schrijft eenvoudig Grieks. Later, toen Paulus al decennia dood was, zijn het anderen geweest die teksten van hem hebben gebruikt om er stichtelijke lectuur van te maken: goed om voor te lezen in de diverse gemeente. Een tussenzinnetje zoals "…en aan allen die de naam van onze Heer Jezus Christus aanroepen, waar dan ook" laat zien dat het woorden zijn uit een latere tijd toen er al sprake was van 'diverse gemeenten'.

De schrijver van de oer-Apocalyps was waarschijnlijk een tijdgenoot van Paulus: ook hij zag zichzelf als een profeet. Ook zijn geschriften zijn later bewerkt. Paulus heeft met hem gemeen dat hij de gebeurtenissen op Golgotha zag als het begin van de eindtijd. Tegen die achtergrond is ook begrijpelijk dat volgens Paulus de kosmos in barensnood is: hij verwacht, net zoals de schrijver van de Apocalyps, een nieuwe schepping. Over zichzelf schrijft hij, dat hij al door de Geest is herboren; dat het niet meer Paulus is die spreekt, maar Christus in hem.