Soms, wanneer na dagen met somber weer, de lucht opentrekt en de zon weer wat warmte geeft, krijg ik een vreemde gewaarwording: het is alsof de tijd heeft stilgestaan. Alsof ik terug ben in een situatie die ik al eens eerder heb meegemaakt. Vaak is het een geur, die toevallig langs komt drijven of een lichtval, die maakt dat ik weer even terug ben in wat vroeger was.

Iedereen heeft dergelijke ervaringen wel eens. Niets bijzonders. Hoewel: wanneer je erover nadenkt, dan is het misschien wèl bijzonder. Want vroeger is niet nu; en nu is niet volgend jaar. En toch bestaan er ervaringen die boven de tijd uit lijken te rijzen.

Tijd is een vreemde zaak: de meesten van ons leven met een idee, dat gebeurtenissen keurig netjes in het gelid staan, zoals dominostenen. Het vallen van een steen veroorzaakt een kettingreactie: alles wat gebeurt lijkt een oorzaak te hebben, en niets blijft zonder gevolg. Zo gezien is de tijd onomkeerbaar. Maar: doen we daarmee wel recht aan onze ervaringen? De ervaring bijvoorbeeld, dat sommige mensen, die al lang niet meer bestaan, heel betekenisvol voor ons zijn? Of de ervaring, dat ons geheugen lang niet alles in de goede volgorde bewaart? Een mens kan zich soms dingen herinneren, die feitelijk zelfs niet gebeurd zijn; terwijl we toch heel zeker menen te weten, wanneer en waar het was... Een vreemde ervaring met de tijd is ook, dat tijdsruimten soms veel korter of langer kunnen "zijn", dan de tijdmeters ons willen doen geloven. Maar die tijdmeters zijn dan ook gebaseerd op de veronderstelling, dat de tijd een ijzeren regelmaat kent, continu stroomt, alsof het een rivier was.

Afgaande op onze ervaringen moeten we concluderen, dat de tijd geen continu proces is, maar veeleer een verzameling van momenten... Soms ontbreken er ook momenten, die er - logisch gesproken - wel hadden moeten zijn. Misschien is het leren omgaan met momenten, kansen, wel een belangrijk onderdeel van levenskunst. De leuze van een actiegroep, die destijds in Amsterdam werd opgericht, luidde: iedere tijd is leeftijd. Zou ons lineaire tijdsbeeld niet een belangrijke oorzaak zijn van het feit, dat we vaak onverstandig met onze tijd omgaan?
Zou ons leven er niet heel anders uitzien, wanneer we ons voortdurend meer bewust zouden zijn van het feit dat
elke dag, elk uur ons mogelijkheden en kansen biedt, die we o zo gemakkelijk veronachtzamen?

In de bijbel wordt herhaaldelijk gesproken over de tijd, in de zin van "het juiste tijdstip". Het Griekse woord daarvoor is KAIROS: het geëigende ogenblik. Een mens dient te weten, dat er voor alles een tijd is; en we worden aangespoord om daar oog voor te krijgen. Wie dit ter harte neemt zal niet zo gauw zeggen "daar heb ik geen tijd voor". Want het gaat steeds om de vraag: wat biedt dit ogenblik mij aan kansen...

Naar de volgende pagina

Terug naar de indexpagina

Reactie? Zend een E-mail

© A.E.J. Kaal, 2003.