De heilige Nicolaas is geboren in een dorpje Patara, in het huidige
Turkije. Later werd hij bisschop van de naburige stad Myra. Hij leefde daar, volgens
de traditie, van 270 tot 343. Er is slechts weinig over zijn leven bekend. Het enige waar
men het over eens lijkt te zijn is, dat 6 december zijn sterfdag was. Deze datum wordt
over de hele wereld aangehouden, met dien verstande dat hier en daar de gewoonte
is ontstaan om het feest te vieren op de avond daarvoor, en dat de Oosters ortodoxe
kerken, die de Juliaanse kalender hanteren, uitkomen op 16 december. Wat zijn leven
betreft: toen hij, ten tijde van Diocletianus, op het concilie van Nicea was zou hij, toen
de oude Arius het woord nam, hem in het gezicht geslagen hebben. Als gevolg hiervan
werd hij gevangen gezet; zijn bisschopsattributen werden hem afgenomen, maar die werden
vervolgens door niemand minder dan door de Moeder Gods en Jezus zelf terugbezorgd.
Dit bijzondere verhaal wordt dikwijls op ikonen afgebeeld.
Op ikonen wordt Nicolaas daarom dan ook altijd
afgebeeld als een bisschop: hij draagt het met zwarte kruizen
bestikte omophorion, en een evangelieboek.
In 1087 werd het
gebeente van de heilige Nicolaas uit Patara weggehaald. Het was in die tijd,
dat de Islam Turkije veroverde. Zeelieden waren bang dat hierdoor
de heilige Nicolaas niet meer zou worden vereerd. Daarom brachten zij zijn
gebeente naar Bari. De zeelieden, die dit deden, zouden onderweg een aantal
beenderen verloren hebben: deze zijn tot op de dag van vandaag in Antalya te zien.
De heilige Nicolaas staat bekend als een vroom en moedig
redder en weldoener. In Rusland wordt hij vereerd als de
schutspatroon van zeelieden, bankiers en vele anderen die
handel drijven. Tevens is hij schutspatroon van Rusland zelf:
niet zonder reden zijn twee Tsaren naar hem vernoemd. Dat hij
onder zeelieden wordt vereerd blijkt ondermeer uit het feit
dat in de meeste havensteden kerken te vinden zijn, die zijn
naam dragen. De stad Amsterdam beschouwt de heilige Nicolaas
eveneens als haar schutspatroon.
Bij de herwaardering van de heiligen heeft de R.K. kerk
besloten de verering van de heilige Nicolaas niet meer
verplicht te stellen (1970): te weinig uit zijn leven zou als vaststaand
gelden. In het Oosterse Christendom staat men hier heel anders tegenover:
Nicolaas wordt daar gezien als een heilige, voor wie men grote achting heeft. Wie
zijn ikoon bekijkt en zich afvraagt - 'wie is dit?' - ziet een gelaat met een hoog
voorhoofd, kort haar dat in ronde slagen op het hoofd ligt, en een korte baard die eveneens
rond van vorm is. Zijn ogen staan vastberaden, maar niet onvriendelijk. Zijn gelaat
nodigt je uit om uit te spreken, wat je problemen zijn. Zo ziet
men daar de heilige: als een betrouwbare, welwillende, oude wijze
man die altijd bereid is om te helpen en die in staat is om zelfs het
onmogelijke op te lossen: een ware wonderdoener! Wat zou jij hem willen voorleggen?
Naar de volgende pagina
Terug naar het begin van de ikonengalerij
Reactie? Zend een E-mail