Waarom zou deze Johannes in de oosterse kerken 'de theoloog'
genoemd worden? Het woord 'theoloog' heeft in de kerken van
het westen te maken met wetenschap - in de zin van de kennis
van hen die ergens 'verstand van hebben' - met
boekenwijsheid. In het oosten ligt dat anders. Theologen zijn
daar mensen, die beschikken over 'kennis van het hart'. De
grote theologen konden dikwijls niet eens lezen of schrijven.
Hun kennis ontleenden zij aan visioenen, openbaringen,
ervaringen met een andere, hogere werkelijkheid.
Johannes is - volgens de bijbelse traditie - een zoon van
Zebedeüs, en een broer van Jacobus (de Jacobus, die volgens de
legende is begraven in Santiago de Compostela); volgens de
traditie is Johannes de lievelingsleerling van Jezus. Hij
behoort met Petrus en Jacobus tot de intimi van Jezus: vandaar
dat zij drieën erbij waren toen Jezus zich eens - in
zijn goddelijke gedaante - vertoonde. Deze Johannes ziet de
gebeurtenissen in het leven van Jezus als 'tekenen', die
geduid en begrepen moeten worden: geen wonder dat hij altijd
wordt geassociëerd met mystiek en een meditatief leven.
Op veel ikonen wordt de evangelist afgebeeld samen met
een engel op zijn schouder, die hem uitlegt hoe hij alles wat
hij ervaart en ziet moet begrijpen. Op deze fijnzinnige ikoon
ontbreekt deze engel: maar op een subtiele manier is toch tot uitdrukking
gebracht hoe hij betrokken is op de hoogten en de diepten van
het bestaan: zijn oor is extra groot afgebeeld. Ook de
vingers, die Johannes naar zijn mond brengt, duiden op
concentratie en op een diep zwijgen; ook zijn blik is nadenkend.
Op de goede weg zijn zij, die begrijpen wat in deze gestalte tot uitdrukking wordt
gebracht en die proberen dat ook zelf na te volgen!
Naar de volgende pagina
Terug naar het begin van de ikonengalerij
Reactie? Zend een E-mail